Đồng sáng tạo và xây dựng cộng đồng ArtTech hướng tới tương lai bền vững
Từ khóa: Phát triển bền vững, đồng sáng tạo, cộng đồng ArtTech, công nghệ và nghệ thuật
Nằm trong khuôn khổ chuỗi hoạt động quốc tế ArtTech Fusion 2024 (ATF24) của Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH), phiên tham luận với chủ đề “Co-creation to Build ArtTech Community to Deal with Sustainable Issue” của các diễn giả hàng đầu trong nước và quốc tế đã mang đến những góc nhìn sâu sắc về sự giao thoa giữa nghệ thuật và công nghệ trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu, hướng đến một cộng đồng cùng chung tay xây dựng một tương lai bền vững.
Phiên tham luận Co-creation to Build ArtTech Community to Deal with Sustainable Issue
Phiên tham luận với chủ đề “Co-creation to Build ArtTech Community to Deal with Sustainable Issue” (Đồng sáng tạo và xây dựng cộng đồng ArtTech hướng tới tương lai bền vững) có sự tham dự của PGS.TS. Trịnh Thùy Anh, Phó Hiệu trưởng Trường Công nghệ và Thiết kế UEH (CTD); GS. Martin Kaltenbrunner, một nhà nghiên cứu và nghệ sĩ đến từ Viện Nghệ thuật Linz (Áo); PGS. Fillipa Martins – Trưởng Khoa Nghệ thuật và Nhân văn, Đại học Saint Joseph (Macau); GS. Andrea Giansanti – Viện Thiết kế & Công nghệ Pantheon (Ý).
Các diễn giả đã chia sẻ tầm quan trọng của sự hợp tác giữa các nhà thiết kế, nghệ sĩ, kỹ sư và các bên liên quan khác trong việc xây dựng một cộng đồng ArtTech mạnh mẽ. Bên cạnh đó là đưa ra những ví dụ thực tế về cách thức các nhóm đa ngành có thể làm việc cùng nhau để tạo ra những giải pháp sáng tạo cho các vấn đề phức tạp.
Các diễn giả chính tham gia phiên tham luận chính gồm GS. Martin Kaltenbrunner, GS. Fillipa Martins, PGS.TS. Trịnh Thùy Anh và GS. Andrea Giansanti
Mô hình đồng sáng tạo – Sự kết nối giữa các bên liên quan
PGS.TS. Trịnh Thùy Anh, Phó Hiệu trưởng Trường Công nghệ và Thiết kế UEH (CTD), đã chia sẻ về vai trò quan trọng của thiết kế trong việc tạo ra các sản phẩm và dịch vụ bền vững. Trong bối cảnh hiện nay, khi các vấn đề xã hội và môi trường ngày càng trở nên cấp bách, bà khẳng định sự cần thiết của việc nghiên cứu và áp dụng thiết kế không chỉ để phục vụ nhu cầu thị trường mà còn để giải quyết những thách thức toàn cầu.
Qua các dự án nghệ thuật kết hợp công nghệ đầy sáng tạo, PGS.TS. Thùy Anh đã làm nổi bật vai trò của sự hợp tác đa ngành và sự tham gia tích cực của cộng đồng. Bà giới thiệu mô hình “4 bên”: Private (doanh nghiệp tư nhân), Public (chính phủ), People (cộng đồng) và Partners (đối tác), qua đó thể hiện sự kết nối chặt chẽ giữa các yếu tố này trong việc xây dựng những giải pháp bền vững. Đây không chỉ là sự hợp tác giữa nghệ thuật và công nghệ, mà còn là một mô hình sáng tạo mạnh mẽ để thúc đẩy sự phát triển bền vững và cải thiện chất lượng cuộc sống.
PGS.TS. Trịnh Thùy Anh – Phó Hiệu trưởng Trường Công nghệ và Thiết kế UEH (CTD) chia sẻ mô hình đồng sáng tạo của các bên liên quan trong vấn đề phát triển bền vững.
Bà cũng trình bày một số case study về dự án đồng sáng tạo tại Việt Nam để xây dựng cộng đồng ArtTech bền vững, ví dụ Triển lãm LIT – Bật sáng của Sunlife Việt Nam, SỐNGLAB Digital Art Centre tại Huế.
SỐNGLAB Digital Art Centre tại Huế
Triễn lãm LIT – Bật sáng của Sunlife Việt Nam
PGS.TS. Trịnh Thùy Anh đã chứng minh rằng ArtTech, một lĩnh vực kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ, không đơn thuần chỉ là những tác phẩm sáng tạo, mà còn là công cụ mạnh mẽ giúp giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường. Bằng cách kết nối các nhà thiết kế, nghệ sĩ, kỹ sư, nhà khoa học và cộng đồng địa phương, những dự án do bà dẫn dắt đã tạo ra những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, đồng thời mang lại những giá trị thiết thực cho xã hội, góp phần nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi cộng đồng.
Công nghệ tương tác và nghệ thuật trong việc nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu
GS. Martin Kaltenbrunner, một nhà nghiên cứu và nghệ sĩ đến từ Viện Nghệ thuật Linz, Áo, đã gây ấn tượng mạnh mẽ tại phiên tham luận với những dự án sáng tạo ứng dụng công nghệ tương tác để tạo ra các trải nghiệm nghệ thuật đầy mới lạ và sâu sắc. Một trong những dự án nổi bật mà ông chia sẻ là Dodeka OTTO, một ứng dụng thực tế ảo (VR) cho phép người tham gia trải nghiệm một cách trực quan và sinh động những tác động của biến đổi khí hậu đối với môi trường và con người.
Dự án Dodeka OTTO không chỉ đơn giản là một trải nghiệm nghệ thuật, mà còn là một công cụ mạnh mẽ giúp người xem cảm nhận và đối diện với những thay đổi môi trường nghiêm trọng mà chúng ta đang phải đối mặt. Thông qua các công nghệ thực tế ảo, người tham gia có thể “bước vào” một thế giới ảo nơi các hiện tượng như băng tan, sóng nhiệt, lũ lụt và các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu trở nên rõ ràng và chân thực hơn bao giờ hết. Việc sử dụng thực tế ảo không chỉ nâng cao tính tương tác mà còn giúp tạo ra một không gian nghệ thuật mà người xem có thể cảm nhận được, không phải chỉ qua lý thuyết, mà qua những trải nghiệm trực tiếp.
Ông Kaltenbrunner cho rằng nghệ thuật, khi kết hợp với công nghệ, có thể tạo ra những phản ứng cảm xúc mạnh mẽ trong con người, vượt qua ranh giới của tri thức thông thường và tiếp cận sâu sắc vào cảm xúc của người xem. Nghệ thuật có thể làm cho những vấn đề trừu tượng và có vẻ xa vời, như biến đổi khí hậu, trở nên cụ thể và dễ tiếp cận hơn, từ đó tạo ra sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của cộng đồng. Những tác phẩm nghệ thuật như Dodeka OTTO giúp chúng ta không chỉ nhìn nhận mà còn cảm nhận được tính cấp bách của các vấn đề toàn cầu.
Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh rằng sự phát triển của công nghệ không chỉ mang lại các công cụ mới để thể hiện nghệ thuật, mà còn mở ra những cơ hội mới cho nghệ sĩ trong việc tham gia vào các phong trào xã hội và môi trường. Công nghệ giúp nghệ sĩ tiếp cận những phương thức thể hiện sáng tạo không giới hạn và có thể mở rộng ảnh hưởng của nghệ thuật ra ngoài không gian truyền thống, từ đó góp phần tạo ra những tác động tích cực trong cộng đồng.
Trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với những vấn đề như biến đổi khí hậu và các khủng hoảng môi trường, những sáng tạo như Dodeka OTTO là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của nghệ thuật kết hợp công nghệ trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng, đồng thời tạo ra những tác động tích cực, lâu dài, góp phần tạo nên một tương lai bền vững hơn cho thế giới.
Dodeka OTTO
Xây dựng cộng đồng ArtTech tại Macau
PGS. Fillipa Martins – Trưởng Khoa Nghệ thuật và Nhân văn, Đại học Saint Joseph (Macau) đã có một bài chia sẻ ấn tượng tại phiên tham luận về các dự án sáng tạo từ Macau, đặc biệt là về việc xây dựng cộng đồng ArtTech (Nghệ thuật và Công nghệ) tại đây để giải quyết các thách thức bền vững. Bà đã giới thiệu một mô hình sáng tạo độc đáo, nơi nghệ sĩ, nhà công nghệ và cộng đồng cùng nhau hợp tác, tạo ra những giải pháp đổi mới để đối phó với các vấn đề môi trường và xã hội cấp bách.
Một trong những điểm đặc biệt trong các dự án của bà là việc đồng sáng tạo – một quá trình hợp tác đa ngành không chỉ giữa các nghệ sĩ và công nghệ mà còn bao gồm cả cộng đồng địa phương. Đây là một mô hình mà trong đó tất cả các bên đều tham gia vào quá trình thiết kế và triển khai các giải pháp bền vững. Bà Martins nhấn mạnh rằng, trong một thế giới ngày càng đối mặt với các vấn đề phức tạp như biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên thiên nhiên và bất bình đẳng xã hội, sự hợp tác giữa nghệ thuật và công nghệ chính là chìa khóa để phát triển những sáng kiến hiệu quả và sáng tạo.
Điểm nhấn quan trọng trong các dự án ArtTech của bà Martins là sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và di sản văn hóa độc đáo của Macau. Macau, với lịch sử lâu dài và sự pha trộn giữa các nền văn hóa phương Đông và phương Tây, mang trong mình một kho tàng di sản văn hóa đa dạng. Bà Martins đã chỉ ra rằng, trong khi công nghệ có thể đưa ra những giải pháp kỹ thuật tiên tiến, di sản văn hóa lại mang đến những giá trị tinh thần, những câu chuyện lịch sử và những phương pháp truyền thống có thể giúp xây dựng những giải pháp bền vững hơn. Thông qua việc kết hợp hai yếu tố này, các dự án ArtTech tại Macau không chỉ mang lại lợi ích về mặt công nghệ mà còn giúp bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa quý báu của địa phương.
Bà Fillipa Martins cũng đã giới thiệu nhiều dự án sáng tạo khác trong lĩnh vực bảo tồn văn hóa của Macau, nơi các công nghệ mới giúp bảo tồn và phát triển các di sản vật thể và phi vật thể của thành phố. Các dự án này không chỉ dừng lại ở việc sử dụng công nghệ để phục hồi các tác phẩm nghệ thuật cổ điển, mà còn là cách để kết nối những câu chuyện, những truyền thống văn hóa trong quá khứ với các thế hệ trẻ, qua đó nâng cao nhận thức về giá trị của văn hóa địa phương trong bối cảnh toàn cầu hóa.
GS. Fillipa Martins – Đại học Saint Joseph, Macau, đã giới thiệu nhiều dự án tiêu biểu từ Macau trong việc giữ gìn văn hóa
Đồng sáng tạo và phát triển cộng đồng ArtTech bền vững tại Ý
GS. Andrea Giansanti, đến từ Viện Thiết kế & Công nghệ Pantheon tại Ý, là một trong những người tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ mới nổi vào các dự án nghệ thuật, đồng thời xây dựng và phát triển một cộng đồng ArtTech bền vững. Ông đã nhấn mạnh rằng công nghệ, đặc biệt là công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR), không chỉ là công cụ hỗ trợ nghệ thuật mà còn là phương tiện giúp làm phong phú và mở rộng khả năng sáng tạo trong nghệ thuật truyền thống, đặc biệt trong việc tạo ra những trải nghiệm mới, hấp dẫn và dễ tiếp cận hơn đối với công chúng.
Trong những chia sẻ của mình, GS. Giansanti đã đưa ra hai dự án tiêu biểu mà ông đã thực hiện để minh chứng cho tiềm năng của công nghệ trong việc làm giàu nghệ thuật truyền thống. Dự án “Inside Painters: Van Gogh” sử dụng công nghệ VR để tái tạo lại không gian nghệ thuật của Van Gogh, cho phép người tham dự bước vào thế giới của các tác phẩm nổi tiếng như Đêm đầy sao hay Cánh đồng lúa mì thông qua những trải nghiệm thực tế ảo. Điều này không chỉ giúp công chúng tiếp cận gần hơn với các tác phẩm nghệ thuật vĩ đại mà còn tạo cơ hội để cảm nhận sâu sắc hơn về bối cảnh và cảm xúc mà các nghệ sĩ muốn truyền tải.
GS. Andrea Giansanti, đến từ Viện Thiết kế & Công nghệ Pantheon tại Ý chia sẻ những dự án phát triển cộng đồng ArtTech tại Ý
Tương tự, dự án “AR Red Riding Hood” sử dụng công nghệ AR để tạo ra những phiên bản tương tác của câu chuyện cổ tích “Cô bé quàng khăn đỏ”. Thay vì chỉ đọc hay nghe kể lại câu chuyện, người tham gia có thể “đắm chìm” vào cốt truyện, tương tác với các nhân vật trong câu chuyện, từ đó không chỉ tiếp nhận mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình kể chuyện. Những dự án này không chỉ là sự sáng tạo trong việc kết hợp công nghệ với nghệ thuật mà còn là một bước tiến quan trọng trong việc đưa nghệ thuật trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống số, nơi mà công nghệ đóng vai trò kết nối, làm phong phú thêm trải nghiệm và tạo ra những cơ hội học hỏi mới cho người dùng.
Điều GS. Giansanti nhấn mạnh trong các nghiên cứu và dự án của mình là việc kết hợp công nghệ với nghệ thuật không phải nhằm thay thế các giá trị truyền thống, mà là để làm phong phú thêm các hình thức nghệ thuật hiện có. Thực tế, công nghệ không chỉ mang lại những trải nghiệm mới mà còn giúp nâng cao nhận thức nghệ thuật qua việc tạo ra các phương thức giáo dục và truyền cảm hứng sáng tạo mới mẻ.
Cuối cùng, thông qua những đóng góp của mình, GS. Andrea Giansanti khẳng định rằng việc đổi mới kỹ thuật số trong nghệ thuật là một phần quan trọng trong việc xây dựng một cộng đồng sáng tạo bền vững. Nhờ vào sự phát triển của các công nghệ như VR, AR, và những công nghệ tương tác khác, nghệ thuật không chỉ được phát triển về mặt hình thức mà còn trở thành một công cụ mạnh mẽ trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về các vấn đề bền vững.
Từ đó, cộng đồng ArtTech tại Ý có thể đóng góp vào việc xây dựng một tương lai bền vững hơn, nơi nghệ thuật, công nghệ và cộng đồng hòa quyện vào nhau, cùng nhau giải quyết các thách thức xã hội, môi trường, đồng thời duy trì và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.
Với những đóng góp của các chuyên gia và dự án sáng tạo tại ATF 2024, chúng ta có thể thấy rõ rằng để xây dựng một cộng đồng bền vững, cần sự kết hợp chặt chẽ giữa các ngành nghề, sự sáng tạo không ngừng và trách nhiệm đối với tương lai. Nghệ thuật, thông qua công nghệ, không chỉ là phương tiện để thể hiện sáng tạo, mà còn là nguồn cảm hứng, là công cụ thay đổi nhận thức và thúc đẩy hành động cộng đồng. Từ những sáng tạo này, hy vọng rằng sẽ có thêm nhiều sáng kiến được phát triển, góp phần xây dựng một thế giới bền vững, công bằng và giàu giá trị văn hóa cho các thế hệ tương lai.
ATF24 – Nền tảng góp phần định hướng tương lai cho thế hệ trẻ sáng tạo hướng đến bền vững
Nằm trong xu thế phát triển của lĩnh vực ArtTech, chuỗi hoạt động quốc tế ArtTech Fusion (ATF) được tổ chức thường niên do ArtTech Hub (ATH), các đơn vị thuộc Trường Công nghệ và Thiết kế UEH (CTD), Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đăng cai và phối hợp cùng các đơn vị trong và ngoài nước với các chủ đề khác nhau qua từng năm.
Năm 2024 là lần thứ 3 chuỗi hoạt động quốc tế ArtTech Fusion được tổ chức với chủ đề “New ArtTech for Future Generations” nhằm khơi dậy, phát huy tư duy sáng tạo và hành động đổi mới của thế hệ tương lai, góp phần xây dựng một xã hội phát triển bền vững.
Xuyên suốt hành trình ATF24 trong 03 ngày (22-24/10/2024) là hơn 30 hoạt động học thuật, thực tiễn gồm 05 bài tham luận chính (Keynote Speeches), 10 phiên thảo luận đặc biệt (Special Sessions),05 phiên trình bày bài nghiên cứu song song (Parallel sessions), 05 Workshops, 01 ấn phẩm sách học thuật (Book Chapter), 09 triển lãm (Exhibitions), 01 chuyến kết nối di sản (Heritage Connection Trip), 01 buổi biểu diễn nghệ thuật (Tangible Performance).
Tác giả: ThS. Trần Lê Quỳnh Anh, Nguyễn Hoàng Khánh Đoan – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh
Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.
Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH
Giọng đọc: Thanh Kiều
