Chiến lược thiết kế hậu kỹ thuật số trong nghệ thuật truyền thông
Từ khóa: phát triển bền vững, ArtTech Fusion, công nghệ số, nghệ thuật số, ATF24.
Trong bối cảnh thế giới công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ, nghệ thuật truyền thông và thiết kế kỹ thuật số cũng phải đối mặt với những thử thách và cơ hội mới. Trong khuôn khổ sự kiện ArtTech Fusion 2024 diễn ra tại Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) vừa qua, Giáo sư Martin Kaltenbrunner đã có một bài thuyết trình đầy thú vị với chủ đề “Postdigital Design Strategies for Media Art” (Chiến lược thiết kế hậu kỹ thuật số trong nghệ thuật truyền thông). Trong bài phát biểu của mình, ông không chỉ mang đến những góc nhìn sâu sắc về vai trò của công nghệ trong nghệ thuật mà còn chỉ ra những phương thức tiếp cận mới, giúp nghệ sĩ có thể tạo ra những tác phẩm nghệ thuật mang tính tương tác, sáng tạo và bền vững.
Với chủ đề “Postdigital Design Strategies for Media Art” – bài thuyết trình của Giáo sư Martin Kaltenbrunner đã mở ra những hướng đi đầy hứa hẹn trong việc kết hợp công nghệ tiên tiến như AI, VR, AR và các giao diện người dùng hữu hình để nâng cao giá trị nghệ thuật và trải nghiệm cho người dùng.
Giáo sư Martin Kaltenbrunner trình bày chủ đề “Postdigital Design Strategies for Media Art”
Công nghệ số: Thách thức và cơ hội cho nghệ sĩ
Trong bối cảnh công nghệ số ngày càng trở nên phổ biến và bão hòa, các nghệ sĩ và nhà thiết kế đối mặt với một thách thức lớn: làm sao để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật không chỉ sáng tạo mà còn thu hút sự chú ý trong một không gian đầy rẫy các sản phẩm nghệ thuật số. Giáo sư Kaltenbrunner chỉ ra rằng công nghệ số hiện nay đã trở nên quá phổ biến, việc chỉ sử dụng công nghệ để tạo ra tác phẩm không còn đủ sức hấp dẫn. Điều này đòi hỏi các nghệ sĩ phải tìm ra những cách thức mới mẻ, sáng tạo hơn để vượt qua những giới hạn của công nghệ hiện tại và mang lại những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao.
Giáo sư Martin Kaltenbrunner thuyết trình
Theo ông, sự phát triển của các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) và giao diện người dùng hữu hình đã mở ra những cơ hội sáng tạo vô hạn cho nghệ sĩ. Những công nghệ này không chỉ là công cụ hỗ trợ trong việc tạo ra các tác phẩm nghệ thuật mà còn có thể tương tác trực tiếp với khán giả, từ đó tạo ra những trải nghiệm nghệ thuật mới mẻ và sâu sắc hơn.
Chẳng hạn AI, không chỉ là công cụ giúp tạo ra hình ảnh, âm thanh hay video, mà còn có khả năng phân tích hành vi và phản hồi của người xem để thay đổi hoặc làm mới tác phẩm nghệ thuật theo thời gian. Điều này tạo ra một sự linh hoạt vô cùng lớn, cho phép nghệ sĩ tạo ra những tác phẩm có thể thay đổi và phát triển theo sự tham gia của người xem.
Tầm quan trọng của AI trong nghệ thuật số
Giáo sư Kaltenbrunner nhấn mạnh rằng, AI có thể trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình sáng tạo nghệ thuật. AI không chỉ hỗ trợ các nghệ sĩ trong việc tạo hình ảnh, mà còn có thể “hiểu” và “phản hồi” lại các yếu tố từ phía khán giả. Điều này không chỉ mở ra một thế giới mới cho nghệ sĩ trong việc sáng tạo mà còn giúp họ tạo ra những tác phẩm nghệ thuật mang tính tương tác cao, giúp người xem có thể cảm nhận được tác phẩm một cách sâu sắc hơn.
Một trong những ví dụ mà Giáo sư Kaltenbrunner đưa ra là các dự án nghệ thuật mà trong đó AI được sử dụng để tạo ra các tác phẩm có thể thay đổi theo thời gian hoặc theo sự tương tác của người xem. Điều này giúp tạo ra những trải nghiệm phong phú và đa dạng hơn, đồng thời khuyến khích người xem tham gia vào quá trình sáng tạo.
Reactable: Tương tác âm nhạc qua công nghệ
Giới thiệu về Reactable, một công cụ âm nhạc tiên tiến, Giáo sư Kaltenbrunner chia sẻ đây là một trong những ví dụ điển hình cho sự kết hợp giữa công nghệ và âm nhạc. Reactable là một công cụ âm nhạc có thể biến các tín hiệu hình ảnh thành âm thanh. Được phát triển bởi các nhà nghiên cứu của Trường Đại học Pompeu Fabra, Barcelona, Reactable lần đầu tiên được ngôi sao nhạc rock Björk sử dụng trong chuyến lưu diễn Volta tour vào năm 2007. Với Reactable, người chơi có thể tạo ra âm nhạc thông qua việc di chuyển các biểu tượng trên màn hình mà không cần đến các phím bấm hay nút điều khiển như các nhạc cụ điện tử thông thường. Điều này tạo ra một trải nghiệm âm nhạc rất khác biệt và hấp dẫn, nơi mà âm nhạc trở thành một quá trình sáng tạo tương tác giữa người chơi và công nghệ.
Reactable là một ví dụ điển hình về cách các nghệ sĩ có thể sử dụng giao diện người dùng hữu hình để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật tương tác. Với Reactable, âm nhạc không chỉ là một phần bổ sung cho tác phẩm nghệ thuật, mà chính âm nhạc lại là yếu tố tạo nên một trải nghiệm phong phú và sâu sắc cho người tham gia.
Reactable
Thực tế ảo và thực tế tăng cường: Không gian nghệ thuật tương tác
Giáo sư Kaltenbrunner tiếp tục nói về vai trò của thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) trong nghệ thuật truyền thông hiện đại. Cả hai công nghệ này đều mang lại những cơ hội đặc biệt trong việc xây dựng các không gian nghệ thuật tương tác, nơi khán giả không chỉ là người xem mà còn có thể trực tiếp tham gia vào quá trình tạo ra tác phẩm.
Thực tế ảo (VR) cho phép người tham gia bước vào một không gian ảo, nơi họ có thể tương tác với các yếu tố trong môi trường ảo đó, tạo ra những trải nghiệm nghệ thuật phong phú và mới mẻ. Trong khi đó, thực tế tăng cường (AR) kết hợp thế giới thật với các yếu tố ảo, giúp người tham gia cảm nhận tác phẩm nghệ thuật một cách sống động và trực quan hơn.
Tangible User Interfaces (TUI): Kết nối thế giới vật lý và ảo
Một xu hướng nổi bật trong thiết kế hậu kỹ thuật số mà Giáo sư Kaltenbrunner đề cập đến là Tangible User Interfaces (TUI), hay giao diện người dùng hữu hình. TUI là một khái niệm trong thiết kế giao diện người dùng, nơi người dùng có thể tương tác với dữ liệu thông qua các đối tượng vật lý. Đây là một bước phát triển quan trọng trong thiết kế hậu kỹ thuật số, tạo ra sự kết nối giữa thế giới vật lý và thế giới ảo.
Các giao diện người dùng hữu hình mang lại những trải nghiệm trực quan và sinh động hơn so với các giao diện truyền thống, giúp người dùng có thể thao tác và tương tác một cách tự nhiên hơn. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc thiết kế các tác phẩm nghệ thuật tương tác, nơi người dùng không chỉ quan sát mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình sáng tạo.
Metamusic – Alien Productions: Nghệ thuật âm nhạc và công nghệ
Một trong những dự án đáng chú ý mà Giáo sư Kaltenbrunner giới thiệu là Metamusic – Alien Productions, một sáng kiến âm nhạc kết hợp với công nghệ tiên tiến. Dự án này không chỉ mang đến những khái niệm âm nhạc mới mà còn khám phá những phương pháp “ngoài hành tinh” trong việc tạo ra âm nhạc và nghệ thuật số. Metamusic là một ví dụ tuyệt vời về việc nghệ thuật và công nghệ có thể kết hợp để tạo ra những sản phẩm vượt ra ngoài những ranh giới truyền thống của âm nhạc và nghệ thuật.
Metamusic – Alien Productions
Embodied Gestures: Cử chỉ cơ thể hóa trong nghệ thuật
Một khái niệm quan trọng mà Giáo sư Kaltenbrunner đề cập đến là Embodied Gestures – cử chỉ cơ thể hóa, trong đó các động tác và cử chỉ của cơ thể người sử dụng trở thành phương tiện chính để giao tiếp và truyền tải thông điệp trong các tác phẩm nghệ thuật. Đây là một lĩnh vực quan trọng trong thiết kế giao diện người dùng và nghệ thuật tương tác, khi mà người tham gia không chỉ quan sát mà còn trực tiếp sử dụng cơ thể mình để tác động vào tác phẩm.
Embodied Gestures
Sáng tạo không ngừng trong thiết kế hậu kỹ thuật số
Cuối cùng, Giáo sư Kaltenbrunner khuyến khích các nghệ sĩ và nhà thiết kế không ngừng sáng tạo và thử nghiệm những phương thức mới trong việc kết hợp nghệ thuật với công nghệ. Ông tin rằng, trong thế giới ngày càng số hóa, nghệ thuật sẽ không bao giờ dừng lại, mà luôn phát triển và thích nghi với những thay đổi của công nghệ. Việc áp dụng các chiến lược thiết kế hậu kỹ thuật số sẽ không chỉ tạo ra những tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn góp phần làm phong phú thêm trải nghiệm của khán giả trong thời đại công nghệ số.
Diễn giả, sinh viên, nhà thiết kế và nghệ sĩ trẻ không chỉ có cơ hội học hỏi từ những công nghệ mới mà còn có thể đóng góp vào sự phát triển của nghệ thuật và thiết kế trong tương lai. Với tầm nhìn và sự sáng tạo không ngừng, chúng ta có thể tin tưởng rằng nghệ thuật truyền thông sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và mở ra những không gian nghệ thuật phong phú và đa dạng hơn trong những năm tới.
| ATF24 – Nền tảng góp phần định hướng tương lai cho thế hệ trẻ sáng tạo hướng đến bền vững Nằm trong xu thế phát triển của lĩnh vực ArtTech, chuỗi hoạt động quốc tế ArtTech Fusion (ATF) được tổ chức thường niên do ArtTech Hub (ATH), các đơn vị thuộc Trường Công nghệ và Thiết kế UEH (CTD), Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đăng cai và phối hợp cùng các đơn vị trong và ngoài nước với các chủ đề khác nhau qua từng năm. Năm 2024 là lần thứ 3 chuỗi hoạt động quốc tế ArtTech Fusion được tổ chức với chủ đề “New ArtTech for Future Generations” nhằm khơi dậy, phát huy tư duy sáng tạo và hành động đổi mới của thế hệ tương lai, góp phần xây dựng một xã hội phát triển bền vững. Xuyên suốt hành trình ATF24 trong 03 ngày (22-24/10/2024) là hơn 30 hoạt động học thuật, thực tiễn gồm 05 bài tham luận chính (Keynote Speeches), 10 phiên thảo luận đặc biệt (Special Sessions),05 phiên trình bày bài nghiên cứu song song (Parallel sessions), 05 Workshops, 01 ấn phẩm sách học thuật (Book Chapter), 09 triển lãm (Exhibitions), 01 chuyến kết nối di sản (Heritage Connection Trip), 01 buổi biểu diễn nghệ thuật (Tangible Performance). |
Nhóm tác giả: TS. Hoàng Việt Linh, Trương Đức Thọ – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.
Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.
Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH
Giọng đọc: Thanh Kiều
